باسمه تعالي

آشنائي با خريد منابع در نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور (ويرايش ارديبهشت 1391)

شيوه‌هاي خريد منابع در نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور

خريد منابع كتابخانه‌اي اعم از كتاب، نشريه و اقلام چندرسانه‌اي در اداره كل تأمين منابع نهاد كتابخانه‌هاي عمومي به دو روش متمركز و غيرمتمركز انجام مي شود. در روش غيرمتمركز، اعضاي كتابخانه ها در قالب طرح كتاب من، كتاب‌هاي مورد نيازشان را درخواست مي دهند و كتاب مورد درخواست در اسرع وقت به كتابخانه محل عضويت سفارش دهنده ارسال مي‌شود.

در خريد متمركز كتاب،‌ پس از دريافت تازه‌هاي نشر از سوي ناشران و پديدآورندگان منابع كتابخانه‌اي و طي مراحل كارشناسي ارزيابي آثار توسط كارگروه‌هاي تخصصي متشكل از استادان و كارشناسان خبره و زبده‌ي كتاب در خصوص خريد منابع كتابخانه‌اي اقدام مي‌گردد.

در حال حاضر 18 كارگروه تخصصي با عناوين دين، ادبيات، قصه و رمان، تاريخ، روانشناسي،‌ كليات، فلسفه، علوم اجتماعي، علوم محض و كاربردي، هنر، ‌سينما، رسانه و سرگرمي، جغرافيا و نجوم، بهداشت، سلامت و ورزش، مديريت و اقتصاد، خانواده و تغذيه، زبان، كودك و نوجوان و كارگروه ويژه در نهاد كتابخانه‌هاي عمومي مشغول به فعاليت بوده كه براي هر اثر رسيده به نهاد با توجه به درجه‌بندي كتابخانه‌هاي تحت پوشش اتخاذ تصميم مي‌شود.

ميزان خريد منابع

همان‌گونه كه اشاره شد تأمين منابع در اداره كل منابع نهاد كتابخانه‌هاي عمومي در دو قالب طرح كتاب من و خريد متمركز و مستمر انجام مي‌شود. در طرح كتاب من از هر كتاب يك نسخه براي كتابخانه بر اساس تقاضاي عضو خريداري و به كتابخانه مزبور ارسال مي‌شود.

در خريد متمركز و مستمر، از كتب تأييدشده توسط كارگروه‌هاي تخصصي موضوعي مربوطه در تيراژي بين 31 نسخه تا 3000 نسخه خريداري و به كتابخانه‌هاي تحت پوشش نهاد ارسال مي‌شود. در سال‌هاي اخير با توجه به گسترش كتابخانه‌هاي تحت پوشش در گستره ايران اسلامي، نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور به بزرگترين خريدار كتاب در كشور تبديل شده‌است به طوري كه ميزان خريد متمركز منابع طي سال 1390 به بيش از يكصد و سي ميليارد ريال رسيده است. همچنين طي اين مدت ميزان تأمين منابع از طريق طرح كتاب من بالغ بر سي ميليارد ريال شامل477184 عنوان كتاب درخواستي اعضاء بوده است.

علاوه بر موارد فوق بر اساس ميزان بودجه‌هاي فرهنگي استان‌ها، هر استان از طريق مؤسسه كتاب‌نشر وابسته به نهاد و با نظارت اداره كل تأمين منابع اقدام به خريد كتاب براي كتابخانه‌هاي تحت پوشش استان خود مي‌نمايد كه از اين محل نيز طي يك‌سال گذشته بالغ بر ده ميليارد ريال منابع خريداري و به كتابخانه‌هاي تحت پوشش ارسال شده‌است.

لزوم تأمين بهترين آثار در خريد منابع

درحال حاضر با توجه به محدوديت حجم مخزن كتابخانه‌هاي عمومي و لزوم تأمين بهترين منابع در هر موضوع براي تجهيز و تكميل موجودي كتابخانه‌ها، در سال حدود 5 درصد از عناوين آثار چاپ اول را پس از طي مراحل كارشناسي و تصويب در كارگروه‌هاي تخصصي خريداري و به كتابخانه‌هاي عمومي ارسال مي‌نمايد.

مثلا طي يك‌سال در موضوع نجوم ممكن است 100 اثر مختلف منتشر شود اما با توجه به محدوديت‌هاي فوق‌الذكر 5 عنوان اثر انتخاب و براي كتابخانه‌هاي عمومي ارسال مي شوند كه بالمآل بهترين آثار در موضوع مربوطه خواهند بود و لزوما قابل توصيه و پيشنهاد براي مطالعه عموم مخاطبان كتابخانه‌هاي تحت پوشش نيز مي‌باشند.